Autor artykułu: Dietetyk Joanna Marciszewska
W dzisiejszych czasach coraz więcej osób zmaga się ze stresem, depresją, lękiem i innymi problemami psychicznymi. W poszukiwaniu skutecznych metod leczenia, naukowcy zwrócili uwagę na mikrobiotę jelitową i jej wpływ na zdrowie psychiczne. Psychobiotyki, czyli specyficzne szczepy probiotyków, odgrywają kluczową rolę w tej nowej dziedzinie badań. W niniejszym artykule przyjrzymy się, jak psychobiotyki mogą wspomagać zdrowie psychiczne, redukować stres i poprawiać jakość życia. Obejrzyj nasz FILM na ten temat:
Czym są psychobiotyki?
Psychobiotyki to specyficzna klasa probiotyków, które wpływają na produkcję lub stymulują wytwarzanie neuroprzekaźników, krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), hormonów enteroendokrynnych i cytokin przeciwzapalnych. W przeciwieństwie do konwencjonalnych probiotyków, psychobiotyki mają zdolność wpływania na sygnalizację między jelitami a mózgiem, co może znacząco poprawiać profil psychologiczny konsumentów. Dzięki temu mogą być skutecznym narzędziem w leczeniu zaburzeń neuropsychiatrycznych, takich jak depresja, lęk, autyzm, choroba Alzheimera i Parkinsona.
Jak działają psychobiotyki?
Psychobiotyki oddziałują na centralny układ nerwowy (CNS) za pośrednictwem różnych dróg: immunologicznych, humoralnych, neuralnych i metabolicznych. Dzięki temu mogą one poprawiać funkcje jelitowe oraz wykazywać właściwości antydepresyjne i przeciwlękowe.
Produkcja neuroprzekaźników
Jednym z najważniejszych mechanizmów działania psychobiotyków jest ich zdolność do produkcji neuroprzekaźników, takich jak serotonina, dopamina, noradrenalina i GABA. Te substancje chemiczne odgrywają kluczową rolę w regulacji nastroju i zachowania.
Wpływ na układ immunologiczny
Psychobiotyki mogą zmniejszać stany zapalne poprzez produkcję cytokin przeciwzapalnych, takich jak IL-10. Stany zapalne są często związane z różnymi zaburzeniami psychicznymi, więc ich redukcja może przynieść korzyści dla zdrowia psychicznego.
Produkcja krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA)
SCFA są produkowane przez bakterie jelitowe podczas fermentacji błonnika pokarmowego. Mają one korzystny wpływ na zdrowie jelit i mogą modulować funkcje mózgu, wspierając zdrowie psychiczne.
Psychobiotyki w praktyce – co stosować?
Badania wykazały, że suplementacja określonymi szczepami bakterii probiotycznych, takimi jak Lactobacillus i Bifidobacterium, może zmniejszać objawy lęku i depresji, poprawiać funkcje poznawcze oraz regulować poziom kortyzolu i neurotransmiterów.
Probiotyki na depresję
Jedna z nowszych teorii patofizjologii depresji koncentruje się na badaniach mikrobiomu jelitowego. Stwierdzono, że zdrowa mikroflora jelitowa przekazuje sygnały do mózgu za pośrednictwem szlaków neuroprzekaźnikowych, neurogenezy, aktywacji mikrogleju oraz kontroli zachowania w normalnych i stresowych warunkach. Badania wykazały, że skład mikroflory jelitowej u osób z depresją różni się od składu mikroflory osób zdrowych, co potwierdzono także na modelach zwierzęcych depresji.
Suplementacja szczepami takimi jak Lactobacillus helveticus, Bifidobacterium longum, Lactobacillus plantarum PS128 (np. NeuraxBiotic Spectrum), Bifidobacterium infantis 35624 (np. Alflorex) czy Bifidobacterium breve może zmniejszać objawy lęku i depresji, poprawiać funkcje poznawcze oraz regulować poziom kortyzolu i neurotransmiterów.
Probiotyki a uczucie lęku i stany lękowe
Psychobiotyki, takie jak Bifidobacterium longum i Lactobacillus rhamnosus, mogą redukować poziom stresu i poprawiać funkcje poznawcze oraz nastrój u osób zdrowych i z depresją. Kombinacja szczepów Lactobacillus helveticus R0052 i Bifidobacterium longum R0175 (Sanprobi Stress) wykazała skuteczność w zmniejszaniu lęku i depresji oraz obniżaniu poziomu kortyzolu.
Probiotyki a autyzm
Probiotyki, takie jak Lactobacillus plantarum PS128 (np. NeuraxBiotic Spectrum), poprawiają objawy żołądkowo-jelitowe i behawioralne u dzieci z autyzmem. Poprawa stanu zdrowia jelit może przekładać się na lepsze funkcjonowanie psychiczne i behawioralne.
Choroba Parkinsona a probiotyki
Probiotyki, takie jak Bifidobacterium bifidum, B. longum i Lactobacillus rhamnosus, mogą chronić neurony dopaminergiczne i redukować objawy ruchowe u pacjentów z chorobą Parkinsona. Poprawa zdrowia jelit może wspomagać terapię tej choroby neurodegeneracyjnej.
Praktyczne zastosowanie psychobiotyków
Redukcja stresu
Lactobacillus plantarum PS128 (np. NeuraxBiotic Spectrum): Redukuje poziom stresu i poprawia jakość życia, obniżając poziom kortyzolu.
Bifidobacterium longum 1714 (np. Zenbiome): Zmniejsza poziom stresu i poprawia jakość snu, zmniejszając poziom kortyzolu.
Lactobacillus helveticus R0052 i Bifidobacterium longum R0175 (np. Sanprobi Stress): Kombinacja tych szczepów zmniejsza lęk i depresję, obniżając poziom kortyzolu.
Poprawa pamięci i funkcji poznawczych
Bifidobacterium longum 1714 (np. Zenbiome): Poprawia pamięć i reakcje fizjologiczne na stres, zmniejszając poziom kortyzolu.
Lactobacillus helveticus NS8: Poprawia funkcje poznawcze i spowalnia pogorszenie zdolności poznawczych związane z wiekiem, zwiększając poziomy BDNF w hipokampie.
Probiotyk przy depresji
Lactobacillus plantarum PS128 (NeuraxBiotic Spectrum): Redukuje zachowania depresyjne, zwiększając poziomy dopaminy i serotoniny.
Bifidobacterium infantis 35624 (Alflorex): Poprawia zachowania depresyjne, wpływając na poziom cytokin i tryptofanu.
Probiotyk przy stanach lękowych
Bifidobacterium longum 1714 (np. Zenbiome): Redukuje objawy lękowe, zmniejszając poziom kortyzolu we krwi.
Lactobacillus helveticus R0052 i Bifidobacterium longum R0175 (Sanprobi Stress): Kombinacja tych szczepów zmniejsza lęk i depresję, obniżając poziom kortyzolu.
Probiotyki przy autyzmie
Lactobacillus plantarum PS128 (NeuraxBiotic Spectrum): Poprawia zachowania związane z autyzmem, zwiększając poziomy dopaminy i serotoniny.
Probiotyki na bezsenność
Niektóre szczepy probiotyków, takie jak Lactobacillus brevis, mogą poprawiać jakość snu poprzez produkcję GABA, co jest szczególnie istotne dla osób cierpiących na bezsenność i inne zaburzenia snu.
O co jeszcze warto zadbać?
Aby maksymalizować korzyści z psychobiotyków, ważne jest również dbanie o zdrową dietę i styl życia. Unikanie alkoholu i przetworzonych produktów, spożywanie błonnika i fermentowanych produktów oraz wsparcie mikrobioty dietą mogą wspomagać zdrowie jelit i barierę jelitową.
Psychobiotyki mają obiecujący potencjał w leczeniu zaburzeń psychicznych, neurodegeneracyjnych i neurorozwojowych. Mimo że potrzebne są dalsze badania kliniczne, aby w pełni zrozumieć ich skuteczność i mechanizmy działania, obecne odkrycia pokazują, że mogą one stanowić cenne narzędzie w walce ze stresem, depresją, lękiem i innymi problemami psychicznymi. Suplementacja psychobiotykami, w połączeniu ze zdrową dietą i stylem życia, może przynieść znaczące korzyści dla zdrowia psychicznego i jakości życia.
Bibliografia:
Cheng LH, Liu YW, Wu CC, Wang S, Tsai YC. Psychobiotics in mental health, neurodegenerative and neurodevelopmental disorders. J Food Drug Anal. 2019;27(3):632-648. doi:10.1016/j.jfda.2019.01.002
Sarkar A, Lehto SM, Harty S, Dinan TG, Cryan JF, Burnet PWJ. Psychobiotics and the Manipulation of Bacteria-Gut-Brain Signals. Trends Neurosci. 2016;39(11):763-781. doi:10.1016/j.tins.2016.09.002
Sharma, R., Gupta, D., Mehrotra, R., & Mago, P. (2021). Psychobiotics: The Next-Generation Probiotics for the Brain. Current Microbiology, 78(2), 449–463. doi:10.1007/s00284-020-02289-5
Trzeciak P, Herbet M. Role of the Intestinal Microbiome, Intestinal Barrier and Psychobiotics in Depression. Nutrients. 2021;13(3):927. Published 2021 Mar 12. doi:10.3390/nu13030927
Oroojzadeh P, Bostanabad SY, Lotfi H. Psychobiotics: the Influence of Gut Microbiota on the Gut-Brain Axis in Neurological Disorders. J Mol Neurosci. 2022;72(9):1952-1964. doi:10.1007/s12031-022-02053-3
Wissel E, Leon L, Tipton L. Opportunities for growth in the growing field of psychobiotics. Benef Microbes. 2022;13(6):445-452. doi:10.3920/BM2022.0051
Ross K. Psychobiotics: Are they the future intervention for managing depression and anxiety? A literature review. Explore (NY). 2023;19(5):669-680. doi:10.1016/j.explore.2023.02.007
Bleibel L, Dziomba S, Waleron KF, Kowalczyk E, Karbownik MS. Deciphering psychobiotics' mechanism of action: bacterial extracellular vesicles in the spotlight. Front Microbiol. 2023;14:1211447. Published 2023 Jun 15. doi:10.3389/fmicb.2023.1211447
Comments